روزه ى مسافر

مسافرى که باید نمازهاى چهار رکعتى را در سفر, دو رکعت بخواند نباید روزه بگیرد و مسافرى که نمازش را تمام مى خواند مثل کسى که شغلش مسافرت, یا سفر او معصیت است, باید در سفر روزه بگیرد.
حکم نماز و روزه ى مسافر مثل هم است بنابراین هر کس باید نمازش را تمام بخواند مثل (دائم السفر) باید روزه هم بگیرد

به سفر رفتن و روزه گرفتن
1ـ مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد ولى اگر براى فرار از روزه باشد مکروه است.

2ـ در روزى که روز واجب معینى غیر از رمضان بر او واجب است : نباید(1)در آن روز مسافرت کند و اگر در سفر باشد باید (2) قصد کند که ده روز در جایى بماند و آن روز را روزه بگیرد.


تذکر :
اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت نماید باید روزه ى خود را تمام کند و اگر پیش از ظهر مسافرت کند, وقتى به حد ترخص برسد یعنى به جایى برسد که دیوار شهر را نبیند و صداى اذان آن را نشنود , باید روزه ى خود را باطل کند و اگر پیش از آن روزه ى خود را باطل کند بنابر احتیاط (3) کفاره نیز بر او واجب است.

4ـ مسافرى که پیش از ظهر به وطنش یا به جایى که مى خواهد ده روز در آنجا بماند, چنانچه کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده باشد مى تواند آن روز را روزه بگیرد. و اگر در ماه رمضان باشد باید آن روز را روزه بگیرد.

1- بنابر احتیاط لازم.(گلپایگانى/ 1725)(امام/ 1722, اراکى/ 1755, گلپایگانى/ 1731)
2- بنابر احتیاط لازم.(گلپایگانى/ 1725)
3- کفاره بر او واجب است.(امام/ 1721)

جاهایى که نماز و روزه ى مسافر با هم فرق دارند

1ـ در اماکن اربعه (مسجد الحرام, مسجد النبى, مسجد کوفه, حرم امام حسین (ع) باید افطار کند ولى نماز را مى تواند تمام یا شکسته بخواند .
2ـ اگر بعد از ظهر مسافرت کند باید روزه اش را ادامه دهد ولى نماز را بایدشکسته بخواند.
3ـ اگر مسافر بعدازظهر به وطن برسد باید روزه را افطار کند ولى اگر نماز نخوانده باید تمام بخواند.
س 75ـ اگر روزه دار از کشورى به کشور دیگر مسافرت نماید که کاملاً از نظر افق متفاوتند مثل اینکه از ایران دو ساعت به افطار مانده حرکت کند اما وقتى که در امریکا پیاده مى شود ده ساعت به افطار مانده است البته امکان دارد در بین راه به جایى برسد که تساوى افق با ایران یا شهرى که از آنجا به قصد آمریکا حرکت کرده داشته باشد در موقع ورود به امریکا وظیفه ى این شخص چیست؟
ج : در هر صورت اگر قبل از ظهر به آنجا برسد حکم مسافر دارد که اگر مى داند ده روز در آنجا مى ماند و کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده نمى تواند افطار کند.

کسانى که روزه بر آنها واجب نیست

1ـ حائض (زنى که در ایام حیض به سر مى برد) (1)
2ـ نفسا (زنى که به واسطه ى وضع حمل خون نفاس دیده است)
3ـ دیوانه ى ادوارى (ول در قسمتى از روزه) و دیوانه ى دائمى.
4ـ کسیکه در حال بیهوشى میباشد.
5ـ بچه اى که به حدّ بلوغ نرسیده باشد. سن بلوغ براى پسر پانزده سال تمام و براى دختر نه سال تمام مى باشد.
6ـ مسافرى که نمازش شکسته است در این حالات :
الف ـ بعد از ظهر به وطن رسیده است.
ب ـ قبل از ظهر به وطن برسد اما مبطلى انجام داده است.
ج ـ قبل از ظهر از وطن از حد ترخص خارج شده باشد.
7ـ پیر مرد یا پیر زن :
الف ـ گرفتن روزه برایش ممکن نباشد.
ب ـ گرفتن روزه برایش مشقت داشته باشد.
(اراکى/ 1758)
8ـ کسى که مرض عطاش دارد : (3)
الف ـ نمى تواند از خوردن آب خوددارى نماید.
ب ـ خوددارى برایش دشوار است.
(اراکى/ 1760)
9ـ زنى که نزدیک وضع حملش است و روزه گرفتن براى خودش یا بچه اش ضرر دارد.
(اراکى/ 1761)
10ـ کسى که بیمارى یا چشم (4) درد دارد :
الف ـ یقین دارد روزه برایش ضرر دارد.
ب ـ احتمال ضرر مى دهد توإم با خوف
11ـ زنى که بچه شیر مى دهد و شیر او کم است و روزه گرفتن براى خود او یا بچه اش ضرر دارد.
(اراکى/ 1762)

1 و2 ـ زنى که در حال حیض یا نفاس روزه نگرفته واجب است بعد از ماه رمضان12ـ کسى که بیمار نیست (5) اما از پیدایش مرض بخاطر روزه گرفتن مى ترسد. آنها را قضا نماید.
3- نوعى مرض است که انسان زیاد تشنه مى شود.
4- تحریر الوسیله, ج 1, ص 293)
5- تحریر الوسیله , ج 1, ص 293)

راه ثابت شدن اول ماه

اول ماه به پنج چیز ثابت مى شود :

1ـ خود انسان ماه را ببیند.
2ـ عده اى از گفته ى آنان یقین پیدا شود, بگویند ماه را دیده ایم و همچنین است هر چیزى که با آن پقین پیدا شود.
3ـ دو مرد عادل بگویند به شرط اینکه صفت ماه را بر خلاف یکدیگر نگویند (1) و شهادتشان خلاف واقع نباشد مثل اینکه بگویند داخل دائره ى ماه طرف افق بود.(2)
4ـ سى روز از اول شعبان بگذرد که بعد از آن اول ماه رمضان ثابت است و سى روز از اول رمضان بگذرد که بعد بواسطه آن اول ماه شوال ثابت مى شود.
(اراکى 1763/, امام 1730/)
5ـ حاکم شرع حکم کند که اول ماه است (3) .

1ـ اگر حاکم شرع حکم کند که اول ماه است کسى هم که تقلید او را نمى کند باید به حکم او عمل نماید ولى کسى که مى داند حاکم شرع اشتباه کرده نمى تواند به حکم او عمل نماید.
2ـ اول ماه با پیشگویى منجمین ثابت نمى شود ولى اگر انسان از گفته آنان یقین پیدا کند, باید به آن عمل نماید.
3ـ روزى را که انسان نمى داند آخر رمضان است یا اول شوال باید روزه بگیرد ولى اگر پیش از مغرب بفهمد که اول شوال است باید افطار کند.
4ـ اول ماه به تلگراف ثابت نمى شود مگر دو شهرى که از یکى به دیگرى تلگراف کرده اند نزدیک و یا هم افق باشند و انسان بداند که تلگراف آنها از روى حکم حاکم شرع یا شهادت دو مرد عادل بوده است.

1- اگر در تشخیص بعض خصوصیات اختلاف داشته باشند مثل آنکه یکى بگوید ماه بلند
بوده و دیگرى بگوید نبوده, به گفته آنان اول ماه ثابت مى شود.
2- اگر بر خلاف هم صفت ماه را بگویند و هیچ کس غیر از این دو نفر ماه را نبیند کفایت نمى کند.
3- جهت آگاهى بیشتر از مسائل ثبوت اول ماه به مجمع المسائل آیت الله گلپایگانى ج اول صفحه ى 261 ـ 264 مراجعه فرمایید.

                                   مواردى که مستحب است انسان از کارهایى  که روزه را باطل مى کنند خوددارى نماید

1ـ مسافرى که در سفر کارى را که روزه را باطل مى کند انجام داده و قبل از ظهر به وطن یا جائى که مى خواهد ده روز تمام در آن محل بماند, برسد.
2ـ مسافرى که بعد از ظهر به وطن یا به جایى که مى خواهد ده روز بماند, برسد.
3ـ مریضى که قبل از ظهر خوب شده و کارى که روزه را باطل مى کند انجام داده باشد.
4ـ مریضى که بعد از ظهر خوب شود.
5ـ زنى که بین روز از خون حیض یا نفاس پاک شود.
6ـ کافرى که در روز ماه مبارک رمضان مسلمان شود.

                                                            

زکات فطره کسى که موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و هوشیار است و فقیر و بنده ى کس دیگر نیست باید براى خودش و کسانى که نان خور او هستند, هر نفرى یک صاع که تقریباً سه کیلو, گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند اینها به مستحق بدهند و اگر پول یکى از اینها را هم بدهد کافى است. شرایط وجوب زکات فطره 1ـ شخص عاقل باشد. 2ـ بالغ باشد. 3ـ هوشیار باشد. 4ـ آزاد باشد. 5ـ فقیر نباشد. توضیح اینکه اگر کسب بچه ى نابالغ دارد یا فرزند دیوانه اى دارد باید فطره ى او را بدهد. کسانى که زکات فطره ى آنها لازم است داده شود 1ـ خود انسان. 2ـ کسانى که نان خور او هستند. 3ـ کسانى که شب عید فطر نان خور او محسوب مى شوند: کوچک باشد یا بزرگ مسلمان باشد یا کافر خرج آنها با او واجب باشد یا نباشد. در شهر خود او باشند یا شهر دیگر. تذکرات : 1ـ انسان باید زکات فطره را به قصد قربت و براى انجام فرمان خداوند عالم بدهد و موقعى که مى پردازد باید نیت دادن فطره کند. 2ـ مقدار زکات فطره : براى هر نفر یک صاع که تقریباً سه کیلوگرم است. 3ـ جنس زکات فطره : خوردنى و متعارف باشد مثل گندم ـ جو ـ خرما ـ کشمش ـ ذرت و مانند اینها و اگر پول یکى را بدهد کافى است. 4ـ وقت پرداخت از شب عید تا ظهر روز عید است و بهتر است در روز عید پرداخت شود. و اگر نماز عید مى خواند بنابر احتیاط واجب قبل از نماز پرداخت نماید یا کنار بگذارد. 5ـ فطره ى مهمانى که بعد از غروب شب عید فطر وارد مى شود بر صاحب خانه واجب نیست اگر چه بیش از غروب او را دعوت کرده باشد و خانه ى او هم افطار کند. کسانى که زکات فطره بر آنان واجب نیست 1ـ دیوانه (اگر نان خور دیگرى باشد باید او فطره اش را بدهد) 2ـ بچه (نان خور هر کس است باید او فطره ى آن بچه را بدهد) 3ـ بیهوش : (اگر نان خور دیگرى نباشد) 4ـ کافرى که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده است (4) 5ـ فقیر 6ـ کسى که دیگرى باید فطره ى او را بدهد واجب نیست فطره ى خود را بدهد. مصرف زکات فطره 1ـ فقیر ( کسى که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد) 2ـ مسکین : ( کسى که از فقیر بینواتر است) 3ـ کسى که از طرف امام یا نائب امام مإمور جمع آورى زکات است. 4ـ کفّارى که اگر زکات به آنها بدهند به اسلام مایل مى شوند. 5ـ خریدارى بنده ها و آزاد نمودن آنها. 6ـ فى سبیل الله امور خیریه , مسجد و ... 7ـ بدهکارى که نمى تواند قرض خود را بدهد. 8ـ ابن السبیل : مسافرى که در سفر درمانده است .(5) تذکرات : 1ـ فقیرى که فطره به او مى دهند لازم نیست عادل باشد ولى احتیاط واجب آن است که به شرابخوار و کسى که آشکار معصیت کبیره مى کند فطره ندهند. 2ـ به کسى که فطره را در معصیت مصرف مى کند نباید فطره بدهند. 3ـ اگر فطره را کنار بگذارد , نمى تواند آن را براى خودش بردارد و مالى دیگر را براى فطره بگذارد. 4ـ کسیکه سیّد نیست نمى تواند به سیّد فطره بدهد حتّى اگر سیّدى نان خور او باشد نمى تواند فطره او را به سیّد دیگر بدهد. 1- مسلمانى که شیعه نبود و بعد از دیدن ماه شیعه شده باید زکات فطره را بپردازد. 2- اگر زکات به یکى از این هشت مصرف برسد کافى است ولى احتیاط واجب آن است که به فقراى شیعه بدهند.  ولى احتیاط مستحب آن است که به فقرإ شیعه بدهند.